‘ChatGPT heeft het christelijk onderwijs iets te bieden en is iets om weerstand tegen te bieden,’ betoogt Jacob Jan van Rijs, onderwijsadviseur mediawijsheid bij Driestar educatief.
‘Er is ontzettend veel te doen over kunstmatige intelligentie en in het bijzonder ChatGPT. Het is een hype geworden om over dit onderwerp te schrijven.
De experts schieten als paddenstoelen uit de grond en de verschillende adviezen vliegen je om de oren. Het is in ieder geval duidelijk dat we AI (artificial intelligence) geen hype kunnen noemen en dat het daarom belangrijk is om de ontwikkelingen serieus te nemen.
Mening van ChatGPT zelf
Ik heb ChatGPT om twee voordelen en twee nadelen gevraagd van zijn invloed op goed en inspirerend christelijk onderwijs. Het nadeel is dat ChatGPT nogal breedsprakerig is. Hier en daar heb ik het wat compacter geformuleerd (tip: denk goed na over de input die je geeft aan ChatGPT).
Voordelen:
- “ChatGPT biedt toegang tot uitgebreide kennis. Het kan studenten en docenten helpen bij het begrijpen van Bijbelse teksten en het ontdekken van de geschiedenis en tradities van het christendom.”
- “ChatGPT biedt een interactieve leerervaring. Met de mogelijkheid om met de AI te communiceren, kunnen studenten betrokken worden bij actief leren. Dit creëert een stimulerende omgeving waar studenten het geloof kunnen onderzoeken, kritisch denken en diepgaande gesprekken kunnen voeren.”
Nadelen:
- “ChatGPT leidt tot vervanging van menselijke interactie. Hoewel ChatGPT waardevolle informatie en interactie kan bieden, kan het niet dezelfde diepte en authenticiteit van menselijke interactie vervangen. Religie en geloof zijn onderwerpen die om menselijke betrokkenheid vragen, zoals pastorale zorg, mentorschap en gemeenschapsvorming. Afhankelijkheid van ChatGPT kan leiden tot een verlies van de menselijke dimensie in het christelijk onderwijs.”
- “ChatGPT kan zorgen voor een theologische vertekening. Het risico bestaat dat ChatGPT onnauwkeurige interpretaties, vooroordelen of afwijkingen van de orthodoxe leer weergeeft. Het is van belang dat onderwijsinstellingen de inhoud die ChatGPT presenteert controleren en kritisch evalueren om te zorgen dat het in lijn is met de kernwaarden van het christelijk geloof.”
Oordeelsvorming
ChatGPT creëert informatie vanuit taal die door mensen op het web is gezet. Het kan op die manier wel degelijk nieuwe informatie genereren.
Een voorbeeld van nieuwe informatie is het hierboven genoemde antwoord van ChatGPT op de vraag die ik stelde. Ga voor jezelf eens na of die antwoorden van ChatGPT kloppen of niet.
In mijn oren klinken de voordelen van ChatGPT best aantrekkelijk en sluiten de nadelen aan op de zorgen die ik heb. Het gebrek aan menselijke interactie strookt niet met het ideaal van persoonsvorming.
Als we het hebben over identificatiefiguren dan zien we die voor ons in de vorm van vlees en bloed, en met een ziel. We zijn een pelgrim in een gevallen wereld. Om die weg te gaan, ook ten opzichte van kunstmatige intelligentie, is het van belang dat we dicht bij de Heere leven en onze urgente vragen stellen aan elkaar, maar vooral neerleggen bij de enige Bron.
Nieuwe werkelijkheid
Binnen het onderwijs hebben we ons te verhouden tot de nieuwe werkelijkheid van kunstmatige intelligentie. In elk geval bij opdrachten in tekst, ook waar deze een creatief en evaluatief karakter hebben (‘oftewel hoog in de taxonomie van Bloom’). Dat brengt mij bij de volgende overwegingen en tips.
Het zou goed zijn als iedere school, vanuit de eigen identiteit, de kansen en bedreigingen van kunstmatige intelligentie op een rij te zet. Daarbij moeten alle relevante dimensies meegenomen worden. Daaronder zeker de morele. Het is goed om niet alleen in kansen en ook niet alleen in bedreigingen te denken.
Bij ChatGPT is de potentie tot misbruik en ontwrichting groot, dus moet er opnieuw worden nagedacht over de formulering van opdrachten en de doelen ervan. Ook moet er een bezinning komen op tentaminering en het leerproces.
Praktische tips
Ga na in hoeverre ChatGPT jouw lessen en toetsing beïnvloedt. Denk na over nieuwe manieren van onderwijs. De tips hieronder kunnen je een eindje op weg helpen.
Tip 1: De kans is aanwezig dat je leerlingen ChatGPT gebruiken als ze thuis een werkstuk moeten maken of huiswerk maken. Laat ze daarom creatieve opdrachten uitvoeren zoals interactieve presentaties, vlogs en podcasts.
Tip 2: ChatGPT neemt de actualiteit nog niet goed mee. Laat studenten daarom in hun opdracht een voorbeeld verwerken van de afgelopen week of maand.
Tip 3: Maak opdrachten meer persoonsgebonden. Laat ze bijvoorbeeld een tekst schrijven waar ze hun persoonlijke mening moeten geven, onderbouwd met ervaringen uit de klas of stageperiode.
Tip 4: Er verschijnen verschillende handboeken om ChatGPT toe te passen in het onderwijs. Niet ieder handboek zal aansluiten bij de eigen normen en waarden. Het kan wel handig zijn om te kijken of er elementen in staan die jij kunt gebruiken. Zie bijvoorbeeld het handboek Chat-GPT-Een handboek voor onderwijspersoneel (editie 1.1) van Jeroen Basten.
Hoe nu verder?
Lees het artikel dat Lector Piet Murre schreef in het Reformatorisch Dagblad. Dat draagt bij aan een verdere doordenking.
Kunstmatige intelligentie komt ook terug in het aanbod van Driestar onderwijsadvies. De vernieuwde post-hbo opleiding mediawijsheidscoach gaat in 2023-2024 weer van start.
De lesmethode Stapp (po, vo en sbo) is een manier om continu aandacht aan mediavorming te geven. Driestar onderwijsadvies verzorgt ook voorlichtingen en trainingen rondom deze thematiek. Mediavorming is altijd een kwestie van maatwerk. Samen werken aan mediawijsheid? Neem contact met mij op!’
