Van 4 tot 15 oktober 2023 is het Kinderboekenweek. Ook voor het voortgezet onderwijs is dat een week om het lezen te bevorderen.
Thema
Bij het thema ‘Bij ons thuis’ zijn veel boeken te vinden om te lezen en vooral erover in gesprek te gaan. Je kunt onder andere titels vinden op www.boekenopdracht.nl. Als je een eigen account hebt, kun je bij de achtergrondinformatie van het boek checken of het ook bij jou en de identiteit van je school past.
Breed thema
Dat ‘thuis’ (uit ‘Bij ons thuis’) kun je overigens ook breder opvatten: bijvoorbeeld als Nederland. Voelen vreemdelingen zich bij ons in Nederland thuis? Daarmee haal je de actualiteit de klas in en kun je – misschien als collega’s van verschillende vakken – afspraken maken.
Hans Mijnders heeft daarover een interessant jeugdboek geschreven: Wegwezen! Dat boek leent zich goed voor burgerschapsonderwijs.
Aan de slag
Je kunt je leerlingen ook op een actieve manier met boeken aan de slag laten gaan. Een prachtig voorbeeld geeft Rian Vogel, docent Nederlands aan Driestar-Wartburg, en onvermoeid leesbevorderaar. Lees over haar ervaring – en volg haar voorbeeld:
“Het was een groot succes in oktober 2022: mijn leerlingen uit 4 vmbo-gt hebben toen tijdens de Kinderboekenweek voorgelezen op de basisschool. Dat was een spannend evenement voor de leerlingen van het po, voor mijn vierdeklassers en niet minder voor mij als docent.
Het was een ingeving: als ik mijn leerlingen nu eens laat voorlezen aan jonge kinderen… Mijn vierdeklassers met kinderboeken naar de basisschool! Ik heb direct na de zomervakantie contact opgenomen met twee basisscholen en daar mijn plan voorgelegd. Beide scholen reageerden enthousiast op het idee.
In de les legde ik mijn plannen uit aan de klas. We verdeelden de klas over de groepen 1 t/m 8; zo ontstonden er tien voorleesgroepjes van twee of drie leerlingen. Ze mochten hun voorkeur uitspreken voor een bepaalde basisschoolgroep.
Niet iedereen vindt het leuk om met kleuters te werken of juist met leerlingen uit groep acht. Opvallend dat vooral de jongens het niet zagen zitten om in de middenbouw voor te lezen. ‘
Die leerlingen luisteren helemaal niet naar je. Hoe krijg je die stil?’ Tja, best confronterend! Ze kregen de opdracht om een les van 60 minuten te vullen over het thema van de Kinderboekenweek: Giga groen!
Boekenkeuze
Welke boek kies je? Dat boek moet passen bij de leeftijd van de kinderen en de identiteit van de school. Welk gedeelte (15 à 20 minuten) lees je voor? Ze moesten dus eerst zelf het boek lezen en dan kiezen. Een prentenboek voorlezen vraagt veel oefening; de opbouwende kritiek van de andere groepsleden helpt daarbij.
De les moest beginnen met een intro-activiteit die te maken had met het boek of het thema van de boekenweek: Giga groen! Sommigen organiseerden een klassengesprek, anderen begonnen met een spelletje. Na het voorlezen moesten ze een verwerkingsopdracht laten maken.
Wat ga je doen om het gelezene te laten beklijven? Een puzzel over het verhaal in de middenbouw, een discussie in groep 7 en 8 of een kleurplaat of eenvoudig werkje bij de kleuters of in de onderbouw? De keuze was reuze, maar dan moet die ook nog gerealiseerd worden. Wat hebben mijn leerlingen hard gewerkt!
Intensief
Het geheel was een pittige opdracht. Deze sprak de creativiteit van de leerlingen aan, maar ook hun vaardigheid in het omgaan met onderwerp en thema van een kinder- of jeugdboek.
Dat kan hen bij het lezen van meer volwassener literatuur weer te pas komen. Wat heb ik veel vragen beantwoord tijdens de voorbereidingslessen en wat een tips zijn er gegeven. Het waren voor mij als docent intensieve uren.
De moeite waard
Het is de inspanning meer dan waard geweest. Leerlingen die in groepjes met de boeken in de hand zochten naar een geschikte activiteit, zenuwachtige leerlingen vlak voordat ze de klassen ingingen, enthousiaste leerlingen na afloop.
‘Mevrouw, ze luisterden gewoon! Wat was dit leuk, ik denk dat ik het onderwijs inga!’ Ik heb stoere kerels gezien die op hun hurken naast een kleuter zaten te kleuren. Meisjes van vijftien die met een kring kleuters om zich heen een prentenboek voorlazen.
Een groepje jongens dat voor groep acht voorlas en erachter kwam dat ze wat weinig tijd aan de voorbereiding hadden besteed… Wat is er in dat voorleesuur veel geleerd!
Wordt vervolgd
En de basisscholen? Ik had de uitnodiging voor dit jaar dezelfde dag in mijn zak. Dus we gaan weer, nu met als thema: Bij ons thuis.
