3 maart 2025

School en ouders kunnen niet zonder elkaar

Betrokken ouders, we zien ze graag in het onderwijs. Ze zijn goed benaderbaar, het communiceert makkelijk met hen, ze helpen graag en je ziet ze regelmatig in de school. In deze artikel vertel ik je over de verschillende dimensies van ouderbetrokkenheid en geef ik je tips hoe jij daarin als onderwijsprofessional jouw betrokkenheid kunt laten zien. Want als je dat doet, werkt dit positief door in de ontwikkeling van je leerlingen. En dat is wat we willen.

Eerst even een theorielesje. Want wat verstaan we eigenlijk onder ouderbetrokkenheid? Het zijn alle activiteiten die ouders thuis en op school ondernemen in de relatie tot de schoolloopbaan van hun kind. Je kunt daarin drie dimensies onderscheiden; thuisbetrokkenheid, samenwerking tussen school en ouders (gericht op het eigen kind) en ouderparticipatie.

Thuisbetrokkenheid

Ik zoom in op de eerste dimensie, de thuisbetrokkenheid. Deze dimensie blijkt het meeste effect te hebben op de ontwikkeling van een kind. Het betekent dat ouders gevoelig zijn voor de behoeften van het kind, interesse hebben in wat hun kind leert en vertrouwen in het kind hebben. Als kinderen deze betrokkenheid ervaren geeft dat zelfvertrouwen om op school succesvol te zijn, motivatie om te leren en sociale competentie in de omgang met jou.

Ook als onderwijsprofessional kun jij hieraan bijdragen.

  • In gesprek met je leerlingen kom jij veel te weten over hun interesses. In een gesprek met ouders kun je hier verder naar vragen.
  • Deel met ouders wat jij hebt gehoord van hun kind en neem ze mee in waar jullie op school mee bezig zijn.
  • Vertel dat ze met deze betrokkenheid bij het kind een positief zelfbeeld creëren en dat dit invloed heeft op een succesvolle ontwikkeling.

Maar thuisbetrokkenheid gaat verder. Het is ook het bieden van leer- en loopbaanondersteuning. Ouders doen dat door te praten, spelen en lezen met hun kind of door samen op pad te gaan, zodat hun wereld verbreed wordt. Ook aandacht geven aan de kwaliteiten van hun kind is van belang, zeker als een keuze voor een vervolgschool gemaakt gaat worden. Weten de ouders van jouw leerlingen hoe belangrijk leer- en loopbaanondersteuning is en geef jij aan hoe dat vormgegeven kan worden?

Samenwerking

Je komt dan vanzelf bij de tweede dimensie; samenwerking tussen ouders en school. We hebben het dan over uitwisseling hoe het kind zich ontwikkelt, thuis en op school. Hoe kunnen ouders en leerkrachten daarin afstemmen? Hierin wordt jouw rol als onderwijsprofessional belangrijk en de ouder in zijn rol als ‘ik ken mijn kind als geen ander’. Hoe doe je dat als onderwijsprofessional?

  • Neem de ouders mee in hoe zij bijvoorbeeld het lezen kunnen stimuleren. Vraag de ouder naar het effect van deze tips. En vooral waarom bepaalde tips goed werken en anderen juist weer niet, zodat jij in de klas ook beter aan kunt sluiten bij de leerling.
  • Geef je leerlingen een opdracht die samen met de ouder gedaan moet worden. Laat de opdracht leuk zijn voor zowel je leerling als de ouder en aansluiten bij de informele context van thuis. Denk bijvoorbeeld aan een opdracht voor een opstel over de kledingstijl van de ouders toen zij jong waren. Of wat denk je van een biologieopdracht over producten uit de koelkast en de verschillen in vloeibaarheid onderzoeken? Sluit zulke opdrachten af door aan ouders te vragen of zij nu een beter beeld hebben van wat hun kind leert en of zij genoten hebben om hier samen met hun kind aan te werken.
  • Geef ouders tips bij het begeleiden van het huiswerk. Zoals dat vragen naar het doel van de opdracht belangrijk is: wat heeft de leerkracht je gevraagd te doen, wat begrijp je wel en niet, waar ga je beginnen. Ouders hebben baat bij concrete voorstellen, zoals: topografie en tafels, dat is stampwerk. Maar als er begrip ontwikkeld moet worden, is er een andere aanpak nodig.

Participatie

Ouderparticipatie, de laatste dimensie.  Het zijn informele activiteiten waarbij ouders meehelpen in school. Ook formele participatie, zoals deelname in een MR, ouderraad of bestuur, valt hieronder. Het is goed om je te realiseren dat het meehelpen bij activiteiten de samenwerking tussen school en ouders versterkt. Juist bij een activiteit is het contact met de ouder laagdrempelig. Voor de ouder die minder makkelijk de school inkomt met vragen kan deze manier van participeren helpend zijn. Want zo wordt het binnenlopen in school makkelijker gemaakt en kan de samenwerking tussen school en ouder meer inhoud krijgen.

Zelf aan de slag

Mooi he? School en ouders kunnen niet zonder elkaar, als het gaat om de ontwikkeling van het kind. Ouderbetrokkenheid is belangrijk, daarvan zijn we als onderwijsprofessionals allemaal wel doordrongen. Maar hoe kun je dat concreet handen en voeten geven? En wat doe je als die betrokkenheid niet van de grond komt? Ik kan je een teamtraining over ‘ouder en school’ zeker aanraden. Tijdens zo’n training kijken we naar deze wederzijdse betrokkenheid. Allereerst naar het waarom, maar we gaan daarna praktisch aan de slag met hoe je deze betrokkenheid vorm kunt geven. Waardevol! Neem contact met me op om de mogelijkheden te bespreken.

Meer lezen?

In School en thuis van Mariëtte Lusse (2019) lees je over succesfactoren voor het verbinden van de leefwereld van thuis en school. En in Succes! met ouders (Berg,. I. et al, 2013) vind je inspiratie hoe je betrokkenheid vorm kunt geven.