29 mei 2023

Speelt spelling nog een rol in de diagnostiek bij Ernstige Dyslexie?

Binnen de dyslexiezorg werken we sinds 1 januari 2022 met het NKD protocol 3.0. Behalve dat er veranderingen zijn ingevoerd rond comorbiditeit, zoals bij kinderen met ADHD én dyslexie, zijn er ook veranderingen in de criteria op grond waarvan we Ernstige Dyslexie vaststellen.

Twee woordleestoetsen, de Een Minuut Test (EMT) en de Klepel-R (pseudowoorden) zijn nog altijd cruciaal in de diagnostiek. Het kind dat onderzocht wordt op Ernstige Dyslexie, moet op beide testen een score bij de laagste 10% behalen, waarbij één van beide zelfs bij de laagste 6,7% moet vallen.

'Gewone' dyslexie

Als het kind op beide woordleestoetsen bij de laagste 10% valt, spreken we van (gewone) Dyslexie en krijgt het kind wel een verklaring maar geen vergoede behandeling.

In het oude protocol 2.0 was er ook een spellingroute. Als een kind D-scores haalde op de Drie Minuten Toets (DMT). Én E-scores op het PI-dictee of de CITO-spellingtoets, kon het kind in aanmerking komen om aangemeld te worden voor een onderzoek naar ernstige enkelvoudige dyslexie. Deze spellingroute zit niet meer in protocol 3.0.

Drie keer E-score DMT én spelling

Echter: als een kind naast drie keer een E-score op de DMT óók drie keer een E-score voor spelling heeft. Én ook begeleid is voor spelling binnen het protocol (lezen en spelling samen minimaal een uur per week op ondersteuningsniveau 3), dan kan het zijn dat het kind toch in aanmerking komt voor de diagnose Ernstige Dyslexie. Ook al scoort één van de woordleestoetsen eigenlijk te hoog.

Dit is van belang als het kind tijdens het onderzoek op de Klepel-R te hoog scoort. Als het dan op de EMT bij de laagste 10% scoort én als dan de score op het PI-dictee bij de laagste 6,7% valt, krijgt het kind toch de diagnose Ernstige Dyslexie, en dus vergoede behandeling.

PI-dictee

In dat geval neemt onderzoeker zelf het PI-dictee af tijdens het onderzoek. Dit kan een interessante route zijn als het kind op de DMT tijdens het dyslexieprotocol weliswaar E-scores haalt, maar waar we niveauwaarden van bijvoorbeeld 0.8, 0.9 of zelfs 1.0 zien.

Dit verklaart meteen waarom we niet meer bij voorbaat om een PI-dictee vragen bij de aanmelding. De regiebehandelaar die het dossier screent, kijkt dus of het kind:

3 keer een E scoort op de DMT;
Parallel daaraan ook 3 keer een E scoort op het PI-dictee of de CITO-spellingtoets;
Of het kind naast lezen óók voor spelling is begeleid.

Als dat zo is, zal meestal de onderzoeker zelf het PI-dictee afnemen. Het kan zijn dat het kind ontzettend lage E-scores haalt op de DMT. Dan kan alsnog op een PI-dictee gevraagd worden, omdat het wel veel werk is voor het kind om tijdens het onderzoek zowel lezen als spelling te doen én een intelligentieonderzoek.

En als het kind geen E-scores haalt op de DMT maar wel op spelling?

Er zijn natuurlijk kinderen die zeer hardnekkige problemen met spelling hebben, maar niet zozeer met lezen. Is er nog een dyslexieonderzoek mogelijk voor spelling?

Dat is inderdaad het geval. Het ‘oude’ spellingonderzoek is er onveranderd gebleven. Dit valt echter niet onder de voorzieningen die Jeugdzorg voor Ernstige Dyslexie beschikbaar heeft gesteld.

Het onderzoek wordt daarom niet vergoed, maar bekostigd door ouders en/of school. Ook krijgt het kind geen vergoede behandelingen, maar wel een dyslexieverklaring met dezelfde rechten als de dyslexie verklaring Ernstige Dyslexie.

In aanmerking voor spellingonderzoek

Kinderen die op 3 achtereenvolgende momenten een E-score op het PI-dictee of op de CITO-spellingtoets hebben gehaald. Én daarbij minimaal een jaar intensieve spellinghulp kregen (eerste half jaar op ondersteuningsniveau 2, tweede half jaar volgens de richtlijnen van ondersteuningsniveau 3) komen in aanmerking voor dit spellingonderzoek.

En daarna?

Als de offerte getekend is, worden er verschillende documenten opgevraagd door de orthopedagoog, zoals bijvoorbeeld de aanmeldingsvragenlijst voor ouders, een overzicht van Parnassys, hulpplannen om aan te tonen dat gegeven spellinghulp voldoende is en dergelijke.

Van dit onderzoek wordt een verslag gemaakt, dit wordt met school en ouders nabesproken. Een dergelijk onderzoek neemt 6,5 uur in beslag.

Lees meer over het dyslexieonderzoek