Als timmerman heb je kennis nodig over je timmergereedschap. En als leraar, begeleider of onderwijsassistente? Dan heb je inzicht nodig in hoe het brein van jouw leerlingen werkt. Want het brein is de plek waar al het geleerde wordt opgeslagen en verwerkt.
Als je met mensen werkt, heb je te maken met de breinen van kinderen. Toch weten we vaak niet precies hoe het brein werkt. Waarom slaat deze vorm van uitleg wel aan en die andere niet? Hoe krijg ik mijn leerlingen aan het einde van de lesdag nog gemotiveerd?
Het zijn vragen waar elke leraar weleens tegen aan loopt. Daarnaast is het goed om te beseffen dat we méér zijn dan ons brein. Waardoor kunnen sommige kinderen een angst ontwikkelen voor een vak of een vaardigheid? Het hart van de kinderen willen we ook bereiken; de handen moeten de leerlingen ook kunnen gebruiken.
Dikke kabel
Het is belangrijk dat leraren zich bewust worden van de werking van het brein. Dat ze weten wat leren inhoudt. Leren is niet: snel een toets overkijken en de volgende dag een negen halen? Nee, leren is herhaling, er moeite voor doen, het aanbrengen van een neuraal netwerk.
Als je een touw meerdere keren over en weer gooit, ontstaat een dikke kabel. Zo breng je door actief te herhalen steeds een verbinding aan in het brein. Dat betekent: niet alleen een lesje laten maken, maar ook zorgen voor een verwerkingsopdracht - misschien wel een sterkere dan in het werkboek staat - zodat dat wat geleerd wordt een plekje krijgt in het brein.
Breinprincipes
Dus hoe meer verbindingen er in de hersenen aangelegd worden, hoe beter kinderen leren en onthouden. Het BCL Instituut ontwikkelde zes breinprincipes die daar bij helpen: focus, herhalen, voortbouwen, creatie, zintuigelijk rijk en emotie. Als je die principes combineert, leren kinderen effectiever.
De breinprincipes zijn waardenvrij. In welke vorm van onderwijs je ook werkt, ze zijn overal toepasbaar. De vertaling naar de praktijk van het lesgeven, noemen we breindidactiek: didactiek met onderbouwing vanuit het functioneren van het brein. Deze didactische benadering vanuit de principes is ook goed te gebruiken wanneer je ‘vast’ zit aan een onderwijsmethode of wanneer je op zoek bent naar variatie in werkvormen.
De zes breinprincipes vormen de rode draad van de driedaagse cursus Breindidactiek die ik of een van mijn collega’s geef. Tijdens de cursus worden deelnemers zich bewust van de werking van het brein.
Hoe zou het daar geroken hebben?
De cursisten leren bijvoorbeeld dat informatie via alle zintuigen binnenkomt. ‘Goed luisteren,’ is daarom niet altijd de belangrijkste opdracht. Speel in op de verbeelding van je leerlingen. Als het over de oorlog in Normandië gaat, laat je hen nadenken: hoe zou het daar geroken hebben? Dat is zomaar een simpele techniek wat het leren intenser maakt.
Nog een praktische tip: rust is heel belangrijk om dingen in het brein te verwerken en in hokjes te verdelen. Dat gebeurt meestal in onze slaap. Maar overdag is rust pakken net zo belangrijk, vooral als er geleerd wordt. Las dus tussen twee lessen even vijf minuutjes pauze in. Je zult zien dat de leerlingen daarna weer opgefrist meedenken.
Per dag behandelen we twee breinprincipes. Tussen de cursusdagen krijgen de cursisten een verwerkingsopdracht mee. Zo krijgen ze zelf ook inzicht in hoe ze de stof van de cursus onthouden. Aan het einde van de cursus geven de deelnemers een persoonlijke presentatie over het geleerde.
Aha-ervaring
Deelnemers hebben vaak een aha-ervaring tijdens de cursus. ‘Oh, zit dat zo,’ zeggen ze dan. Die bewustwording helpt om inzicht te krijgen in de manieren van leren én van lesgeven. Het is niet zo dat je na de cursus je lokaal moet gaan verbouwen of met nieuwe methodes moet gaan werken.
Ik waak ervoor om tijdens de cursus alleen maar tips te geven. De cursus is echt bedoeld om zelf na te gaan denken. Aan het gemêleerde publiek – docenten uit het speciaal onderwijs, voortgezet onderwijs en basisonderwijs – zien we dat kennis over het brein overal nodig is als je met mensen werkt.
Zelfs voor leraren met jarenlange ervaring, is de cursus passend. Het werkt als een opfrisser. Je snapt opeens waarom iets wel of niet werkt in hoe je met de leerlingen omgaat. Het effect daarvan ga je straks bij de leerlingen zien. Het leereffect neemt toe en als leerkracht ervaar je groei in je vakmanschap.
Meer weten over de cursus Breindidactiek?
Benieuwd wanneer de cursus gaat starten? Laat hieronder je gegevens achter en we houden je op de hoogte! Op de cursuspagina kun je meer lezen over de inhoud van de cursus.
